Miejsca

W 1985 r., w czterdziestą rocznicę zakończenia II wojny światowej przy udziale Gminnego Koła ZBoWiD w Dobrej, na budynku nowej szkoły w Chyszówkach im. Batalionów Chłopskich odsłonięto tablicę upamiętniającą aresztowanych i zamordowanych członków Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej z lipca 1944 r. W 1998 r. na przełęczy marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego (696 m n.p.m.), obok pomnika

Masyw górski, położony w północnozachodniej części Beskidu Wyspowego. W czasie II wojny światowej na południowo-wschodnich zboczach góry, na osiedlu Kadłuby, w gospodarstwie Mikołaja Bogacza znajdował się lokal konspiracyjny placówki ZWZ-AK Skrzydlna-Dobra „Dym”, „Dwór”. Późnym latem 1944 r. w masywie Cietnia kwaterował Oddział Partyzancki AK „Topór”, prowadząc działania dywersyjne w ramach akcji „Burza”.  Na północnozachodnich stokach

Drugi co do wielkości szczyt Beskidu Wyspowego, był miejscem działalności partyzanckiej w czasie II wojny światowej. Na początku 1944 r. na szczytowej Polanie Michurowej zlokalizowano zrzutowisko AK o kryptonimie „Sokół” w celu odbioru zrzutów alianckich dla żołnierzy Obwodu AK Limanowa oraz Oddziału Partyzanckiego AK „Wilk”, działającego na terenie Gorców i Beskidów: Sądeckiego oraz Wyspowego. Na

W czasie niemieckiej okupacji na terenie gminy Dobra działały liczne organizacje konspiracyjne, takie jak: Związek Czynu Zbrojnego, Związek Walki Zbrojnej, Armia Krajowa, Bataliony Chłopskie. Dobrzańska placówka konspiracyjna ZWZ-AK nosiła kryptonimy: „Dym” i „Dwór”. Na cmentarzu parafialnym ofiary II wojny światowej zostały upamiętnione wystawionym 17 listopada 1957 r. pomnikiem, oddającym hołd poległym żołnierzom września, ofiarom represji

Miejscowość zlokalizowana we wschodniej części Beskidu Wyspowego, u podnóża przełęczy o tej samej nazwie (634 m n.p.m.) między masywami górskimi Lubonia Wielkiego (1023 m n.p.m.), Szczebla (976 m n.p.m.), Małej Góry (883 m n.p.m.) i Okrągłej (626 m n.p.m.). Mieszczący się tam kościół Najświętszego Serca Jezusowego stał się od 1991 r., przy okazji obchodzonego 15

1 listopada 1944 r. w miejscowości Gruszowiec niemiecka karna kompania SS-Matingen, dokonała krwawej pacyfikacji osiedli Granica i Wronie. Łącznie poniosło śmierć 33 mieszkańców wsi. Był to odwet za ostrzelanie przez partyzantów sowieckich niemieckiej kolumny samochodów na drodze Limanowa – Mszana Dolna, na przełęczy Gruszowiec (681 m n.p.m.). 25 czerwca 1948 r. w miejscu tragedii odnowiono

W połowie stycznia 1945 r., żołnierze okolicznych placówek AK poszukiwali dogodnego terenu w celu lokalizacji sztucznego lądowiska o kryptonimie „Mucha”. Celem było przygotowanie miejsca do lądowania trzech, amerykańskich samolotów transportowych typu Douglas C-47 Skytrain, nazywanego potocznie „Dakotą”. Aliantom zależało na odebraniu 33 lotników amerykańskich, angielskich i południowoafrykańskich. Członkowie załóg alianckich maszyn trafiali na pogranicze Beskidu

Miejsce pamięci w Jurkowie stanowi mogiła zbiorowa w postaci kamiennego obelisku z krzyżem i tablicą. W ten sposób upamiętniono członków AK i BCh aresztowanych 2 lipca 1944 r. w wyniku denuncjacji przez konfidenta gestapo. Za udział w działalności konspiracyjnej zostali rozstrzelani na miejscu straceń w Rdziostowie. Fot. J. Wolski

W czasie II wojny światowej Kamienica była miejscowością, która stanowiła zaplecze dla różnych organizacji konspiracyjnych spod znaku: BCh, ZCZ, ZWZ-AK. Okoliczne miejscowości, takie jak Szczawa, Zalesie, Zasadne i Zbludza niejednokrotnie stanowiły kryjówkę dla poszukiwanych przez niemiecki aparat represji. Wzmożona działalność oddziałów partyzanckich, szczególnie w roku 1944 r., oraz odtworzenie 1 Pułku Strzelców Podhalańskich w sąsiedniej

Budynek stacji PKP powstał w ramach budowy Galicyjskiej Kolei Transwersalnej, oddany do użytku w grudniu 1884 r. W czasie II wojny światowej na stacji służbę pełnili niemieccy i polscy kolejarze. W nocy 2 sierpnia 1944 r. połączone patrole Oddziałów OP AK „Śmiały” oraz OP AK „Huragan”, pod dowództwem por. Zygmunta Kaweckiego „Marsa”, przeprowadziły akcję wysadzenia

W czasie niemieckiej okupacji, członkowie konspiracji utworzyli pluton w Kasinie Wielkiej,     w ramach placówki AK „Mosiądz”. „Mnich” Mszana Dolna – Niedźwiedź, którego dowództwo objął Józef Szczypka. Latem 1943 r., sierżant Jan Drożdż „Brzytwa”, z polecenia por. Jana Cieślaka „Macieja”, rozpoczął w rejonie Mogielicy szkolenie patroli egzekutywy AK. Ich celem było egzekwowanie kar wobec konfidentów gestapo,

W ramach działalności patroli egzekutywy AK wobec konfidentów i kolaborantów 21 grudnia 1943 r. patrol Jana Wąchały „Łazika”, przeprowadził akcję likwidacji konfidenta gestapo w Kasinie Wielkiej. W odwecie nowosądeckie gestapo w przeddzień wigilii, 23 grudnia przeprowadziło egzekucję 8 zakładników przywiezionych z więzienia w Nowym Sączu. Zbrodni dokonano w pobliżu kościoła w Kasinie Wielkiej. Po zakończeniu

Na początku stycznia 1944 r. Kazimierz Ortyl „Kort” z placówki AK „Ligas” Limanowa otrzymał zadanie wykonania dywersji na linii kolejowej Chabówka-Nowy Sącz. 10 stycznia patrol w sile 8 partyzantów zaminował tory w między Męciną i Kłodnem. W czasie przejazdu pociągu ładunek eksplodował z opóźnieniem, uszkadzając dwa ostatnie wagony, które wypadły z szyn. W odwecie Niemcy

Miejscowość Kostrza położona w gminie Jodłownik w czasie wojny była jedną z głównych kwater Armii Krajowej na obszarze Beskidu Wyspowego. Konspiracja na tym terenie rozpoczęła się jeszcze w 1939 r., zapoczątkowana we dworze Aleksandra i Ireny Romerów za pośrednictwem Tadeusza Romera. W zabudowaniach dworskich tymczasowo kwaterował pierwszy komendant Obwodu ZWZ Limanowa – kpt. Wacław Szyćko

Zarówno w latach 1933-1939, jak i w czasie niemieckiej okupacji Laskowa znajdowała się w gminie Ujanowice. Jednak więzi konspiracyjne powstającej placówki silnie łączyły miejscowość z Makowicą, Młynnem i Pasierbcem. Stosunkowo późno, w 1942 r. powstała placówka Polskiej Organizacji Zbrojnej „Racławice”, następnie po scaleniu z AK wiosną 1943 r. działająca pod kryptonimem „Moneta”. Placówkę tworzyły Laskowa,

Na cmentarzu wojennym z I wojny światowej, odnowionym w latach 1992-1996 we wschodnim narożu zamontowano tablicę upamiętniającą ofiary II wojny światowej. Z inicjatywy Związku Kombatantów Rzeczpospolitej i Byłych Więźniów Politycznych, przy wsparciu gminy Laskowa ustawiono tablicę upamiętniającą mieszkańców Laskowej i okolicznych miejscowości, którzy zginęli w czasie II wojny światowej. Na tablicy widnieją 22 nazwiska mieszkańców

Konspiracja w Limanowej i okolicy dzieli się na dwa etapy: cywilny i wojskowy. Pierwszy trwał od jesieni 1939 r. do początków 1943 r. Cechował się pracą podziemną w postaci: prowadzenia nasłuchu zagranicznych stacji radiowych, kolportażu i redakcji prasy, organizacją wywiadu, tajnego nauczania i innych, niezbrojnych inicjatyw. Drugi etap to organizacja działalność zbrojnej, dywersyjnej, gromadzenie broni,

Na północnej fasadzie Bazyliki Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej znajduje się miejsce pamięci Limanowian. Cztery tablice połączone ze sobą w kształcie krzyża zawierają nazwiska ofiar II wojny światowej. Na górnej widnieją nazwiska żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r. oraz pomordowane przez niemieckiego okupanta w latach 1939-1945. Na tablicach z prawej i lewej strony umieszczono nazwiska

12 stycznia 1945 r. wojska sowieckie 4. Frontu Ukraińskiego rozpoczęły działania ofensywne przeciwko niemieckiemu Wehrmachtowi. 15 stycznia pod Jasłem walki na terenie Polski rozpoczęła 38 Armia gen. Płk Kiriłła Moskalenki. Działania były prowadzone w ramach operacji wiślańsko-odrzańskiej. 19 stycznia przed południem do Limanowej wkroczyła kolumna pancerna tzw. „grupy szybkiej”, wywodząca się z 31. i 42.

W pierwszej połowie lat dwudziestych XX wieku, rozwijająca się w kraju organizacja: Związek Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej – „YMCA”, poszukiwała bazy na utworzenie stałego obozowiska. W 1923 r., podjęto decyzję o lokalizacji bazy na południowo-zachodnim zboczu Lubogoszczy (968 m n.p.m.). Wykupiono działkę o powierzchni 15 arów. Pierwszy ośmiotygodniowy obóz został zorganizowany dla ponad stu uczestników młodzieży

W Lubomierzu od połowy lat trzydziestych ubiegłego stulecia opiekę nad parafią objęli oo. Franciszkanie z Prowincji Św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię. W sposób szczególny starano się zwrócić na szerzenie oświaty, kultywowania religijnych tradycji i obyczajów. Pierwszym administratorem był o. Teofil Bazan, który w pobliżu kościoła wybudował plebanię. Po rozpoczęciu niemieckiej okupacji Lubomierz początkowo znajdował

W latach 1930-1931 Oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Rabce wybudował schronisko turystyczne na szczycie Lubonia Wielkiego (1023 m n.p.m.). Obiekt oficjalnie otwarto w 1931 r. Piętrowy budynek, pełniący rolę wieży widokowej na cztery strony świata na stałe wpisał się w beskidzki krajobraz. Od 1936 r. gospodarzami schroniska byli: Józef  i Karolina Kaleciak. W czasie okupacji,

W czasie II wojny światowej Młyńczyska, podobnie jak Łukowica, Przyszowa, Świdnik i inne miejscowości stanowiły miejsce działalności BCh i ZWZ-AK. W 1940 r. pierwszą komórkę ZWZ na tym terenie utworzył ppor. Roman Żuk-Skarszewski, uczestnik walk we wrześniu 1939 r. Zwolniony przez Niemców z obozu jenieckiego powrócił do Przyszowej z czasem wchodząc w struktury limanowskiego Obwodu

Miejsce zlokalizowane na wysokości 800 m n.p.m. na południowych zboczach Mogielicy. Pozostałość po kilkumiesięcznym obozowisku największego partyzanckiego oddziału w Gorcach o kryptonimie „Wilk”. Oddział powstał w połowie lipca 1943 r. Dowódcą przez krótki okres był por. Władysław Szczypka „Lech”. Po jego tragicznej śmierci dowództwo objął jego kolega ppor. Jan Stachura „Adam”. Przełom 1943/1944 r., to

Usytuowany w dawnym parku dworskim pomnik został wzniesiony przez mieszkańców Mszany Dolnej oraz okolicznych miejscowości. Na cokole pomnika ustawiono orła w koronie z rozpiętymi skrzydłami. Pod orłem, we wnęce, umieszczono metalowy krzyż. Pod nim tablica poświęcona pamięci bohaterstwa żołnierzy i powstańców z lat 1914-1921, a w szczególności uczestników walk w szeregach Legionów Polskich, Błękitnej Armii

Konspiracja w rejonie Mszany Dolnej wytworzyła się wczesną jesienią 1939 r. Główną jej cechą, wyróżniającą na tle pozostałych miejscowości Beskidu Wyspowego, była jej wielokierunkowość. Pierwsza komórka miała liczne związki z Krakowem, Rabką i Skrzydlną. Wśród pierwszych lokali znalazła się restauracja Aleksandra Kalczyńskigo. Na przestrzeni lat 1939-1942 z kilku organizacji: ZWZ, OW, NOW, POZ „Racławice”, utworzono

Późną jesienią 1943 r., Inspektorat AK „Srebro” Nowy Sącz przeprowadził pierwszą próbę odbioru zrzutu alianckiego na pograniczu Gorców i Beskidu Wyspowego. Zrzutowisko  o kryptonimie „Sroka 1” wyznaczono w rejonie osiedla Krzysztofy w Mszanie Górnej. Żołnierze kilku placówek Obwodu AK Limanowa oraz Oddział Partyzancki AK „Wilk”, prowadzili czuwanie na pod koniec grudnia 1943 r., oraz na

Konspiracja na pograniczu Beskidu Wyspowego i Gorców rozpoczęła się w październiku 1939 r. Po powrocie z frontu w rodzinne strony działalność podjęli kpt. Alojzy Piwowar „Turbacz” i kpt. Julian Zapała „Lampart” z Niedźwiedzia. Rozpoczęto tworzenie lokalnej komórki konspiracji w oparciu o miejscową inteligencję oraz oficerów i żołnierzy WP. Konsolidacja założycieli pierwszej placówki konspiracyjnej w Niedźwiedziu

Tragiczne dzieje wojny obronnej we wrześniu 1939 r. dotknęły Ziemię Limanowską już trzeciego dnia od wybuchu wojny. Wówczas, w godzinach przedpołudniowych, wojska niemieckie wkroczyły do Olszówki, kierując się z Nowego Targu przez Obidową, forsując zachodnie wzniesienia Gorców. Podczas przemarszu doszło do incydentu, jeden z niemieckich oficerów zginął w wyniku zabłąkanej kuli, jak się później okazało,

W czasie okupacji, jednym z pierwszych, aktywnych ośrodków konspiracji była szkoła w Pasierbcu. W jej budynku podczas wojny ukrywali się spaleni konspiratorzy, oficerowie, żołnierze WP. Kierowniczką szkoły była Maria Leszko „Rysia”. Oprócz „Rysi” w pracę konspiracyjną byli zaangażowani członkowie Polskiej Organizacji Zbrojnej „Racławice”, jej mąż Franciszek Leszko oraz jego brat, ppor. Stanisław Leszko „Emil”, „Olcha”.

Kpt. Tadeusz Paolone „Lisowski” był potomkiem włoskich emigrantów. Jego dziadek Jan osiadł w Piekiełku i podejmował prace jako kamieniarz przy budowie odcinka linii kolejowej Chabówka – Nowy Sącz. Podobną profesją trudnił się ojciec Tadeusza – Franciszek. W 1909 r. przyszedł na świat Tadeusz. Miał pięcioro rodzeństwa. Kształcił się w Piekiełku, Tymbarku i Nowym Sączu. W

W dniach 1, 24 i 31 sierpnia 1944 r. Niemcy przeprowadzili krwawą pacyfikację wsi Porąbka. W każdym przypadku był to odwet za działalność partyzancką, dywersyjną na odcinku linii kolejowej Chabówka-Nowy Sącz pod Śnieżnicą. 1 sierpnia Niemcy zamordowali trójkę mieszkańców Porąbki w odwecie za zorganizowanie zasadzki przez partyzantów na kolumnę policjantów ukraińskich w wąwozie pod Kaletówką.

Genowefa Kroczek urodziła się 14 czerwca 1919 r. w Przyszowej, w rodzinie Wojciecha i Anny Kroczków. Kształciła się w gimnazjum w Nowym Sączu, gdzie zdała maturę. Swoje życie pragnęła związać z zawodem pielęgniarki lub lekarza. Po wybuchu wojny działała cywilnie w strukturach Stronnictwa Ludowego „Roch”. W konspiracji pracowała pod pseudonimem „Lotte”. Wkrótce Genowefa została członkinią

 Na początku niemieckiej okupacji, jesienią 1939 r., do Rupniowa przybył kpt. Wacław Szyćko „Wiktor”. Otrzymał nominację na komendanta Obwodu Związku Walki Zbrojnej Limanowa. Pierwszą, tymczasową kwaterą komendanta był budynek Szkoły Powszechnej na osiedlu Bednarki (dolina potoku Bednarka) u podnóża góry Zęzów (705 m n.p.m.). Nauczycielką w szkole była Maria Szyćko (z domu Geisler), żona kpt.

Wcześniej stary cmentarz parafialny, zlokalizowany obecnie nad budynkiem Zespołu Placówek Oświatowych w Skrzydlnej. Usytuowany obok drogi powiatowej ze Skrzydlnej do Kasiny Wielkiej. Obok cmentarza przebiega czerwony szlak PTTK ze Skrzydlnej pod Śnieżnicę. Miejsce starego parafialnego cmentarza, nieużytkowanego przez ok. 100 lat, przeznaczono na pochówki ofiar niemieckiej okupacji. Na wiosnę 1943 r., w obwałowaniu cmentarza pochowano

W połowie 1944 r. na pograniczu Beskidu Wyspowego i Gorców Inspektorat AK „Niwa” Nowy Sącz przystąpił do organizacji tzw. koncentracji oddziałów partyzanckich. Celem było szkolenie bojowe partyzantów oraz zabezpieczenie i odbiór zrzutów alianckich na Dzielcu w Słopnicach. Pod koniec lipca dowódcy poszczególnych oddziałów otrzymali rozkaz rozpoczęcia tzw. pogotowia do „Burzy”. Oznaczało to przystąpienie do działań

Miejsce pamięci nawiązujące do działalności pierwszej organizacji konspiracyjnej na terenie Słopnic. Jednym z organizatorów pracy podziemnej był Stanisław Kurnyta. Placówka działała w strukturach ZWZ jednocześnie utrzymując kontakt z organizacją POZ „Racławice”. W rodzinnym domu Kurnytów prowadzono nasłuch zagranicznych stacji radiowych, kolportaż podziemnej prasy. 8 listopada 1942 r. Niemcy dotarli na os. Groń i aresztowali Stanisława

Zlokalizowana w budynku remizy OSP Słopnice Górne. Jednocześnie obok znajduje się tablica turystyczna, rozpoczynająca ścieżkę historyczno-edukacyjną 1 psp AK im. kpt. Juliana Krzewickiego „Filipa”. Staraniem członków Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych 1 psp AK oraz gminy Słopnice Izba została otwarta 18 maja 2019 r. Główną inspiracją utworzenia obiektu były zgromadzone przedmioty, pochodzące z pracy archeologicznych w obozie

Operacje zrzutowe dla AK na Limanowszczyźnie były podejmowane od końca 1943 r. Kilka prób w rejonie Gorców i góry Ćwilin zakończyło się niepowodzeniem. Nowe zrzutowisko dla Obwodu AK Limanowa wyznaczono na polanach wzgórza Dzielec (753 m n.p.m.) w Słopnicach pod kryptonimem „Sójka”, oznaczone numerem 401. Pierwsze próby odebrania zrzutów w nocy 3 na 4 lipca

Miejsce odprawiania mszy świętych dla żołnierzy Obwodu AK Limanowa i OP AK „Wilk” na polanie pod os. Groń w Słopnicach. Polany położone między Dzielcem i Mogielicą stanowiły doskonałe miejsce dla koncentracji i ćwiczeń żołnierzy z placówek i oddziałów partyzanckich przed akcją „Burza” w 1944 r. Cyklicznie przeprowadzano na niej m.in. kursy sanitarne, ćwiczenia z obsługi

Wzmożona aktywność partyzancka późną wiosną i latem 1944 r. w rejonie góry Mogielica i Słopnic spowodowała kontrakcję ze strony okupanta. W odpowiedzi na likwidację funkcjonariuszy kryminalnej policji oraz konfidentów gestapo Niemcy przeprowadzili masowe aresztowania w rejonie Tymbarku. W odwecie za zlikwidowanie przez partyzantów zastępcy szefa propagandy w rządzie Generalnego Gubernatorstwa dra Ewalda Kulczewskiego przeprowadzono egzekucję

W pierwszych latach okupacji Limanowa i Sowliny stanowiły ważny punkt dla komunikacji kolejowej na linii Chabówka-Limanowa. W budynkach dawnej rafinerii Niemcy otworzyli zakład w którym zatrudniano polskich robotników. Pracownicy byli skoszarowani w barakach. Obowiązywał surowy zakaz kontaktu z osobami z zewnątrz. Niemieckie, wojskowe przedsiębiorstwo nazywano: Wehrmacht Nachschub-Lager Limanowa, w dosłownym tłumaczeniu: Magazyn Uzupełnień Wehrmachtu. Inna

Działania dywersyjne prowadzone przez partyzantów różnych organizacji konspiracyjnych w okolicach Limanowej doprowadzały do krwawych represji ze strony okupanta. 20 lutego 1944 r. Niemcy prowadzili dozór wyrębu lasu przez zgromadzonych chłopów. W wyniku uderzenia oddziału „Opór” LSB, Wojciecha Dębskiego „Bicza”, doszło do wymiany ognia. Nie znane są straty niemieckie jednak gestapo podjęło decyzję o spaleniu kilku

Poświęcony pamięci partyzantom strażackiej organizacji konspiracyjnej „Skała”. 21 października 1943 r., miała miejsce akcja rozbrojenia posterunku policji „granatowej” w Skrzydlnej. Partyzantom udało się rozbroić załogę, zabrać kilku zakładników – część policjantów zbiegła w czasie ewakuacji grupy dywersyjnej. Partyzanci wycofali się ze względu na poważne rany odniesione przez jednego z członków oddziału. W czasie niemieckiej obławy

Drewniana świątynia rzymskokatolicka będąca kościołem pomocniczym parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Szczawie. Budowę rozpoczęto w 1958 r. na podstawie projektu autorstwa inż. Alojzego Podgórnego ze Słopnic. Z parafii pw. Przemienienia Pańskiego i Nawiedzenia NMP w Kamienicy wydzielono wikarię parafialną w Szczawie. Aktu poświęcenia nowej świątyni dokonał biskup Karol Pękala w 1963 r. Kościół nawiązuje

Jesienią 1944 r. po utworzeniu 1 psp AK głównymi kwaterami partyzantów stały się osiedla położone w rejonie Szczawy i Zalesia. Pierwszy batalion przygotowywał zimowe kwatery na Wyrębiskach Szczawskich i Zalesiańskich. Po drugiej stronie rzeki Kamienicy, pod szczytem Kiczory (1007 m n.p.m.) i Wielkiego Wierchu (1007 m n.p.m.), na osiedlu Polanki zlokalizowano jedno z pól zrzutowych

W czasie II wojny światowej rejon Szczawy stanowił miejsce stacjonowania oddziałów partyzanckich AK, żołnierzy placówki AK „Kuźnia” Kamienica – Słopnice oraz 1 Pułku Strzelców Podhalańskich AK. Za działalność dywersyjną partyzantów oraz wsparcie przez lokalną społeczność niemiecki okupant przeprowadził kilkanaście pacyfikacji wsi Kamienica i Zalesie oraz stoczył tzw. bitwę szczawską z żołnierzami I baonu 1 psp

W drugim tygodniu stycznia 1945 r. Niemcy przygotowywali się do zabezpieczenia bezpośredniego zaplecza frontu. W tym celu przeprowadzili pacyfikację w dolinie rzeki Kamienicy między Szczawą a Kamienicą. 13 stycznia 1945 r. Niemcy wkroczyli do Szczawy w celu spalenia zabudowań, zniszczenia melin partyzanckich oraz dokonania rabunku. W osiedlu Bukówka, w tartaku żołnierze podhalańskiego pułku mieli zabezpieczoną

W czasie okupacji w działalność konspiracyjną angażowali się członkowie lokalnej społeczności. Szczególną rolę odegrali Cystersi, których opactwo stanowiło ważny punkt oparcia i schronienia dla osób poszukiwanych. W ramach działalności konspiracyjnej obsługiwano skrzynkę kontaktową i skrytkę partyzancką. W murach klasztoru zorganizowano odbiornik radiowy, w celu nasłuchu zagranicznych stacji radiowych i walki z niemiecką propagandą. Do zaangażowanych

W czasie niemieckiej okupacji ludność Szczyrzyca i okolicznych miejscowości w pierwszych dniach wojny spotkała się z terrorem okupanta. Już 6 września 1939 r. Żołnierze Wehrmachtu rozstrzelali kilkadziesiąt osób na Wadzyniu w odwecie za oddany strzał w kierunku kolumny niemieckiej z rejonu góry Ciecień. Ponadto czas okupacji pochłonął ofiary wśród wywózek osób do obozów koncentracyjnych, członków

W czasie II wojny światowej Tymbark był jedną z pierwszych zaprzysiężonych placówek Związku Walki Zbrojnej na Ziemi Limanowskiej. W późniejszym okresie cywilna i wojskowa działalność konspiracyjna pochłonęła liczne ofiary hitlerowskiego terroru. Na cmentarzu parafialnym znajduje się kwatera wojenna upamiętniająca członków konspiracji ZWZ-AK oraz ofiary terroru niemieckiego w czasie II wojny światowej. Pomnik: „Poległym i umęczonym

Przed wybuchem II wojny światowej majątkiem Tymbark zarządzała Zofia Turska z d. Myszkowska. W czasie niemieckiej okupacji budynek nowego dworu stał się miejscem organizacji tajnego nauczania. W nim utworzono punkt sanitarny oraz miejsce pobytu dla przedstawicieli polskiej inteligencji, artystów, osób ukrywających się przed okupantem. Jeszcze w grudniu 1939 r. Zofia Turska wraz z zarządcą majątku,

Jeden z najważniejszych ośrodków konspiracji oraz zatrudnienie dla mieszkańców Ziemi Limanowskiej w czasie II wojny światowej. Założony w trudnych latach kryzysu gospodarczego m.in. przez inż. Józefa Marka, prekursora sadownictwa oraz gospodarki piętrowej. W czasie wojny pomimo obostrzeń wprowadzonych przez niemieckiego okupanta „Owocarnia” została rozbudowana o kilka budynków. Do dzisiaj zachowały się, choć przebudowane, dwa główne

We wrześniu 2019 r. z okazji gminnych obchodów 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej obok wejścia do biblioteki odsłonięto tablicę poświęconą kpt. Tadeuszowi Paolone, jednemu z założycieli placówki ZWZ w Tymbarku, więźniowi rozstrzelanemu za działalność konspiracyjną w KL Auschwitz. W czasie uroczystości nastąpiło nadanie imienia kpt. Tadeusza Paolone Gminnej Bibliotece Publicznej w Tymbarku. Fundatorem tablicy

Tymbarski rynek przez lata był świadkiem i miejscem wydarzeń związanych z historią miejscowości. W północnowschodniej części rynku, powyżej drogi znajduje się obelisk z tablicą upamiętniającą 60. rocznicę odzyskania niepodległości przez państwo polskie. Obelisk poświęcono Polakom walczącym w czasie wojen światowych o niepodległość kraju. Według danych udostępnionych przez UG w Tymbarku, obelisk z tablicą został odsłonięty

Dolina rzeki Łososiny była miejscem utworzenia prężnego ośrodka tajnego nauczania w pierwszych miesiącach II wojny światowej. Niemcy zakazali, pod groźbą surowych represji, nauki przedmiotów m.in.: j. polskiego, historii i geografii, w celu trwałego wynaradawiania Polaków. W pierwszych miesiącach wojny do Ujanowic i Żmiącej oraz okolicznych wsi powracali wykształceni rodacy, szukający schronienia w rodzinnych stronach. Wśród

W czasie organizacji placówek i oddziałów partyzanckich w szeregach AK i BCh, wyznaczono osiedla, w których tworzono zaplecze sanitarne. Służba sanitarna w szeregach Ruchu Ludowego nazywana była Zielonym Krzyżem. Jesienią 1943 r. podjęto decyzję o ulokowaniu leśnego szpitalika u Jana Węglarza na osiedlu Tomery w Wilczycach. Zabudowania położone nieopodal przełęczy między Ogorzałą (808 m n.p.m.),

Jedną z silnie działających organizacji konspiracyjnych na Ziemi Limanowskiej był chłopski Ruch Ludowy, wywodzący się ze Stronnictwa Ludowego z okresu międzywojnia. Na Ziemi Limanowskiej w znacznej mierze dominowała ludność chłopska, stąd w czasie wojny duże zaangażowanie w działalność konspiracyjną. Początkowo utworzono organizację o nazwie Straż Chłopska („Chłostra”). W 1941 r. utworzono Bataliony Chłopskie – organizację

Wobec nasilających działań oddziałów partyzanckich w rejonie Kamienicy, Słopnic i Zalesia 9 sierpnia 1944 r. Niemcy przeprowadzili krwawą pacyfikację. W jej wyniku w Zalesiu, na os. Franki zginęło czterech członków konspiracji. Aresztowano 11 osób, które następnie rozstrzelano jako zakładników nad potokiem Czercz w Piwnicznej. Na miejscu tragedii po wojnie, w 1952 r. w miejscu krwawej

Około 150 metrów od parkingu przy trasie narciarskiej wokół Mogielicy na Wyrębiskach (Zalesie) znajduje się budynek po dawnej leśniczówce Andrzeja Florka. W czasie wojny było to jeden z najważniejszych punktów kontaktowych w rejonie Mogielicy. Z gościny leśniczówki na Wyrębiskach korzystali m.in. członkowie organizacji konspiracyjnych: Związku Walki Zbrojnej i Związku Czynu Zbrojnego. Osoby poszukiwane przez okupanta

Miejsce upamiętnienia działalności żołnierzy 1 Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej. Latem, jesienią i zimą w tym miejscu odprawiano uroczyste msze święte, m.in. w dniu Święta Niepodległości 11 listopada czy z okazji świąt Bożego Narodzenia. Organizowano zbiórki i defilady. Brali w nich udział żołnierze I batalionu 1 psp AK, zaproszeni goście i mieszkańcy osiedli. W historii

31 lipca 1944 r. na terenie wsi Zamieście Oddział Partyzancki AK „Błyskawica” stoczył walkę z niemieckimi żołnierzami. Celem było opanowanie kwater oraz zdobycie broni i amunicji. W czasie ataku, oddział został oskrzydlony z kilku stron. W walce polegli oraz z odniesionych ran zmarli: dowódca oddziału por. Władysław Kordula „Roman”, ppor. Mieczysław Pogan „Błyskawiczny”, pchor. Leon

Osiedle-polana Cuprówka, jednoczenie szczyt (753 m n.p.m.), oddzielony przełęczą na Oślaku od głównego grzbietu Pasma Łososińskiego. W czasie II wojny światowej, na północnowschodnich stokach Cuprówki, „na Dąbkach” mieścił się jeden z lokali tajnego nauczania. Na osiedlach przylegających do Cuprówki, zlokalizowane były w latach 1943-1945 kwatery partyzanckie lokalnej placówki AK „Ulga” Ujanowice. Zdarzało się, że w

Żmiąca była jedną z pierwszych miejscowości Ziemi Limanowskiej, w której rozpoczęto tworzenie tajnego nauczania późną jesienią 1939 r. Organizatorką była nauczycielka nowosądeckich szkół Zofia Oleksy. Oprócz niej edukację prowadzili: Władysław Dunarowski, Janina Gołąb, ks. dr Władysław Smereka, Franciszek Lipiński, Tomasz Kołodziej, Wincenty Zelek, ks. Tomasz Zagólski. Uczono w kilku wyznaczonych domach według podziału godzin. Na