Konspiracja na pograniczu Beskidu Wyspowego i Gorców rozpoczęła się w październiku 1939 r. Po powrocie z frontu w rodzinne strony działalność podjęli kpt. Alojzy Piwowar „Turbacz” i kpt. Julian Zapała „Lampart” z Niedźwiedzia. Rozpoczęto tworzenie lokalnej komórki konspiracji w oparciu o miejscową inteligencję oraz oficerów i żołnierzy WP. Konsolidacja założycieli pierwszej placówki konspiracyjnej w Niedźwiedziu miała miejsce podczas spotkania w schronisku Jana Rapciaka na Starych Wierchach. W skład gorczańskiej placówki weszli: kpt. Alojzy Piwowar „Turbacz”, kpt. Julian Zapała „Lampart” oraz st. sierżant Władysław Pleczyński „Wilczek”. Całość została włączona w struktury powstającej Dywizji Podhalańskiej w Konspiracji, której dowodził płk. Aleksander Stawarz „Leśnik”, „Baca”. Działalność polegała głównie na zbieraniu informacji o okupancie, kolportaż podziemnej prasy, prowadzenie nasłuchów stacji radiowych, uświadamianie lokalnej społeczności zagrożeniem ze strony niemieckiego aparatu represji. W kolejnych miesiącach placówka ZWZ, następnie AK, w Niedźwiedziu była osamotniona ze względu na liczne wsypy w rejonie Rabki (Aleksander Stawarz) oraz rozbicie Konfederacji Tatrzańskiej przez gestapo. W 1942 r. mjr Franciszek Galica „Ryś, „Kotarba”, „Antoszewski” utworzył samodzielną placówkę AK w Niedźwiedziu, przyłączając ją do Obwodu AK Rabka. W jej skład wchodziły miejscowości: Konina, Niedźwiedź, Olszówka, Poręba Wielka i Podobin. W ten sposób gorczańscy konspiratorzy na krótko włączyli się w prace Inspektoratu AK „Podhale”. Niestety w wyniku działalności gestapo, doszło do szeregu aresztowań, które nie ominęły placówki w Niedźwiedziu. Wśród zatrzymanych znaleźli się: kpt. Piwowar, Marian Żurek oraz Stanisław Zapała. Aresztowania uniknął kpt. Zapała, który do stycznia 1943 r. ukrywał się w rejonie Niedźwiedzia i Koniny. Ostatecznie swoją działalność konspiracyjną kontynuował w środkowo-wschodniej części Gorców, tworząc oddział partyzancki i prowadząc walkę zbrojną z okupantem. Pod koniec lata 1944 r. kpt. Zapała stanął na czele IV baonu 1 psp AK. Ze swoimi żołnierzami brał udział w licznych akcjach m.in. tzw. „bitwie ochotnickiej” 18-20 października 1944 r. Jego żołnierze byli świadkami „krwawej wigilii” w Ochotnicy 23 grudnia 1944 r. Po odejściu z Niedźwiedzia kpt. Zapały jego miejsce na krótko zajął st. sierżant. Władysław Pleczyński, a następnie Franciszek Zapała „Niedźwiadek”. W 1943 r. na pograniczu Beskidu Wyspowego i Gorców nastąpiła reorganizacja struktur AK. Do placówki AK Mszana Dolna przyłączono Niedźwiedź na prawach posiadania plutonu, podporządkowując dowództwo do końca wojny pchor. Stanisławowi Ziębie „Ryś”. Część konspiratorów odeszła w Gorce, podejmując różne formy działalności zbrojnej. Charakterystycznym miejscem w którym upamiętniono działalność partyzantów z Niedźwiedzia jest mogiła kpt. „Lamparta”. Na cmentarzu parafialnym znajduje się głaz z metalowym krzyżem, na którym widnieje napis mjr „Lampart” Julian Zapała dowódca IV/1 psp AK 1904-1964”. Nieopodal znajduje się mogiła, ppor. Władysława Pleczyńskiego „Wilczek”.
Zdjęcie główne: Niedźwiedź. Cmentarz parafialny. Mogiła mjr Juliana Zapały 'Lampart’, Fot. P. Bukowiec