Jedną z silnie działających organizacji konspiracyjnych na Ziemi Limanowskiej był chłopski Ruch Ludowy, wywodzący się ze Stronnictwa Ludowego z okresu międzywojnia. Na Ziemi Limanowskiej w znacznej mierze dominowała ludność chłopska, stąd w czasie wojny duże zaangażowanie w działalność konspiracyjną. Początkowo utworzono organizację o nazwie Straż Chłopska („Chłostra”). W 1941 r. utworzono Bataliony Chłopskie – organizację wojskową stanowiącą zalążek oddziałów partyzanckich. We wrześniu 1943 r. na Ziemi Limanowskiej doszło do zawarcia umowy scaleniowej między BCh i AK. W latach 1943-1945 utworzono patrole i oddziały chłopskiej partyzantki nazywane Ludową Strażą Bezpieczeństwa. Przykładem takiej grupy bojowej był oddział Ludowej Straży Bezpieczeństwa „Opór” Wojciecha Dębskiego „Bicza”, który działał w południowowschodniej części Limanowszczyzny. 12 stycznia 1945 r. w Wysokiem partyzanci stoczyli potyczkę z Niemcami, w wyniku której zginął Jan Nosko „Kaczorowski”. Poległy spoczął na cmentarzu parafialnym w Młyńczyskach. Po wojnie, pomimo próby przejęcia posterunków milicji i ośrodków administracji przez członków Polskiego Stronnictwa Ludowego, spotkały ich krwawe represje ze strony komunistów, w tym Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i sowieckiego NKWD. Wśród ofiar stalinowskiego terroru na Ziemi Limanowskiej znaleźli się m.in.: Wojciech Dębski „Bicz”, Franciszek Miśkowiec, Antoni Mruk „Guzik” oraz Genowefa Kroczek „Lotte”. Obelisk upamiętniający działalność Batalionów Chłopskich w latach 1940-1945 odsłonięto w 1968 r.
Zdjęcie główne: Wysokie – obelisk. Fot. J. Wolski